Kiểm tra nhanh những hư hỏng về điện xảy ra với động cơ khi sửa máy bơm nước

Kiểm tra nhanh những hư hỏng về điện xảy ra với động cơ khi sửa máy bơm nước

Khi động cơ điện bị hỏng, kỹ thuật viên phải phân biệt được nguyên nhân thuộc về phần điện hay phần cơ để có phương án sửa chữa thích hợp. Kiểm tra các hư hỏng về cơ khá dễ dàng, chủ yếu phụ thuộc vào kinh nghiệm, cảm giác ở bàn tay và thính giác của người thợ. Đa số các hư hỏng về phần cơ đều có thể nhìn và sờ thấy được . Sau đây chúng tôi xin hướng dẫn một số phương pháp kiểm tra các hư hỏng về điện bằng các dụng cụ đo lường thông dụng.

Các hư hỏng về điện thường xảy ra ở bốn tình huống sau: đứt một trong các cuộn dây stato hoặc roto; bị rò điện từ các cuộn dây ra lõi; bị hôn dây( chập dây); và bị hỏng tụ khởi động.

Cách xác định các cuộn dây bị đứt

Đứt một trong các cuộn dây roto hoặc stato là hư hỏng về điện dễ phát hiện nhất. Để kiểm tra, người ta dùng ôm kế đo thông mạch giữa các mối dây ra. Muốn khẳng định được cuộn dây bị đứt, cần phải biết động cơ đang đấu dây theo sơ đồ nào để áp dụng các phương pháp kiểm tra thích hợp.

Khi đã xác định được cuộn dây nào bị đứt, cần phải xác định chính xác tổ bối dây hoặc bối dây nào đứt để nối lại hoặc dùng công nghệ lồng luồn thay thế. Muốn vậy, phải tháo các ống gen cách điện ra khỏi mối nối của cuộn dây rồi đo thông mạch giữa hai đầu từng tổ bối dây hoặc bối dây một. Tổ bối dây hoặc bối dây nào đứt thì kim của ôm kế sẽ không chỉ thị.

Ngoài ra có thể kiểm tra bằng cách đo điện áp. Để an toàn hãy đưa vào hai đầu của cuộn dây một điện áp xoay chiều cỡ 12v rồi dùng vôn kế đo lần lượt hai đầu từng tổ bối dây hoặc bối dây một. Các tổ bối dây hoặc bối dây không bị đứt sẽ không có điện áp còn tổ bối dây hoặc bối dây bị đứt sẽ có điện áp bằng điện áp nguồn đặt vào hai đầu cuộn dây đó.

Cách xác định các cuộn dây bị rò điện ra lõi

Khi một trong các cuộn dây rò điện ra lõi sẽ làm mất an toàn cho người sử dụng. Chỗ rò điện nếu để kéo dài không được xử lý có thể gây phóng điện làm hỏng dây quấn.Trường hợp có hai chỗ rò điện ra lõi cùng một lúc thì động cơ sẽ không thể làm việc tiếp được.Để có thể xử lý chính xác và tiết kiệm cần xác định được cuộn dây nào, tổ bối dây hoặc bối dây nào bị rò điện.

Dụng cụ thông thường để kiểm tra xem động cơ có bị rò điện hay không là vôn kế và ôm kế. Muốn biết chính xác cuộn dây nào rò điện, cần phải đo thông mạch tất cả các mối dây ra với lõi, đến mối nào có trị số điện trở bé nhất thì các cuộn dây có đầu chụm vào mối đó có thể bị rò. Sau đó phải cắt từng cuộn dây một và đo chúng với lõi thì mới biết cuộn dây nào rò điện. Vẫn dùng phương pháp đo thông mạch như trên cho từng tổ bối dây hoặc bối dây của cuộn dây này, sẽ tìm được tổ hợp bối dây hoặc bối dây nào trong cuộn bị rò điện ra lõi.

Ngoài ra trong các động cơ điện còn có hiện tượng rò điện từ cuộn dây nọ sang cuộn dây kia ở vị trí các đầu bối dây gối lên nhau hoặc ở các cạnh lồng chung rãnh. Khi đó phải tháo rời hai đầu từng cuộn dây ra rồi phố i hợp các phương pháp ở trên mà xác định.

Cách xác định các cuộn dây bị chập ( hôn dây)

Khi một vài vòng dây nằm cạnh nhau trong một bối dây hoặc một tổ bối dây bị hỏng men cách điện gây dính sang nhau gọi là chập (hay còn gọi là hôn dây) thì động cơ sẽ hoạt động trục trặc. Đây là dạng hư hỏng khó xác định nhất,nếu không có kinh nghiệm sẽ dễ mắc sai lầm nhất. Thông thường các động cơ được quấn bằng dây đồng mà điện trở suất của đồng lại rất nhỏ nên nếu dùng ôm kế để đo thì điện trở thông mạch của bối dây bị chập cũng xấp xỉ bằng bối dây tốt. Bởi vậy, với cách đo điện trở thông thường khó phân biệt được bối nào còn bối nào chập. Để khẳng định một cách tự tin các cuộn dây có bị chập hay không, người ta phải sử dụng đồng thời nhiều phương pháp.

Do giới hạn của bài viết nên chúng tôi chỉ giới thiệu tên các phương pháp để các bạn tham khảo, chi tiết sẽ được nêu ra ở bài viết kì sau.

Các phương pháp đó là phương pháp cảm quan; phương pháp đo điện trở; phương pháp đo dòng điện; phương pháp thử bằng ronha; phương pháp đo điện áp; phương pháp thử bằng điện áp thấp.

Cách kiểm tra tụ điện

Tụ điện đấu nối tiếp với cuộn dây phụ khởi động trong động cơ một pha mà bị hỏng thì động cơ sẽ ngừng quay.  Tụ hỏng cũng thể hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng thường tập trung vào mấy dạng chính như sau:

+ Đánh lửa xuyên qua lớp cách điện bên trong gây chập mạch giữa hai má tụ gọi là tụ bị thủng

+ Đứt dây nối hoặc bong mối hàn giữa hai cực bên ngoài với hai má tụ bên trong gọi là tụ bị đứt.

+ Rò hóa chất ra bên ngoài làm giảm trị số điện dung gọi là tụ bị khô

+ Hơi nước xâm nhập vào bên trong làm giảm điện trở cách điện giữa hai má tụ gọi là tụ bị rò.

Muốn biết tụ điện có còn tốt hay không phải tháo bỏ các đầu dây đấu trên một trong hai cực của nó rồi dùng ôm kế để kiểm tra.  Nếu là tụ có điện dung cỡ vài microfara thì đặt ôm kế ở thang x100, nếu là tụ điện có dung cỡ vài microfara thì đặt ôm kế ở thang x10 rồi đo điện trở hai cực của nó.  Nếu thấy kim của ôm kế chỉ quá nửa mặt độ số rồi từ từ trả về đến vô cực thì tụ được coi là tốt. Nếu thấy kim lên rất cao mà không thấy trả về thì tụ đã bị đánh thủng.Nếu kim không nhúc nhích thì tụ đã bị đứt. Nếu kim có lên và có trả về nhưng lên yếu hơn các tụ khác cùng trị số thì có nghĩa là tụ đã bị khô. Còn nếu kim vẫn lên cao bình thường nhưng không trả về đến vô cực thì nghĩa là tụ đã bị rò.

Tụ bị rò hay bị khô thì động cơ vẫn quay nhưng vận tốc bị giảm còn tụ  bị thủng hay bị đứt thì động cơ không quay nhưng roto không bị bó cứng như khi dây quấn bị chập.

Việc kiểm tra kĩ các nguyên nhân gây nên sự cố là việc làm tối quan trọng trong khi sửa máy bơm nước. Có biết rõ nguyên nhân thì mới có thể sửa chữa máy bơm nhanh chóng và đạt được sự chính xác cao nhất. Đối với các kĩ sư lành nghề có thể dễ dàng suy đoán nguyên nhân từ những hiện tượng của sự cố, còn với những người chưa có kinh nghiệm thì cần phải áp dụng rất nhiều các phương pháp kĩ thuật để kiểm tra cho chính xác.

Cường Thịnh Vương đã có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực máy bơm nước, vì thế các sự cố xảy ra với máy bơm chúng tôi đều nắm rất rõ. Khi máy bơm của quý khách gặp bất cứ trục trặc, hư hỏng nào hãy nhanh tay liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và khắc phục sự cố nhanh nhất.

Hotline: 0989490236